Ein høgremann karakteriserer ein annan...

"Massivt udugelig, inkompetent, selvopptatt, bornert og en skam for sitt parti."

Eg er tidlegare van med at nordlendingar har velsmurte snakketøy når dei skal skjella ut folk. Men dei kan det visst i Høgre i Østfold, òg.

Smelta smør!

Vesla har lært seg å seia s før konsonant. Vips er dei vekke, nesten alle dei morosame orda ho hadde på ting og tang. Prikkehunden heiter ikkje lenger Pott, men Spot. "Ka" er blitt "ska". Smør heiter ikkje lenger Fø. I dag spurde ho meg til og med rett ut om å smelta smør.

Til gjengjeld blir det no laga nye ord med s og konsonant. Det stod visst ein smakt på bordet. Kva ein smakt er, har eg ikkje fått greie på. Men det kjem nok, så talefør den jenta er blitt.

Språkvandring

Det finst jo så mange ord for foreldre. Gamlisar, fossil og trøyttingar er det vel helst ovkule tenåringar som seier. Me har ikkje nådd den fasen endå, her går det på variasjonar over mamma og pappa.

På tamil heiter det jo amma og appa, så dét er det den vesle keisarinna er blitt lært opp til å seie. Men ho går sine eigne vegar, også i orda. Me er blitt både ammi ("mamma" på nordindisk) og vappa ("pappa" for sørindiske muslimar), immi (veit ikkje) og appiau (ikkje her heller). Det er lett å tenka seg at dei søte små har endra foreldre-orda heilt av seg sjølv. Baby power! Barnestyrken er stor.

Eg kom på dette då eg las om elva Vamma. Vamma er sjølvsagt eitt av dei mange namna eg har hatt i det siste.

Needless, unthank, uturvande

Engelske stadnamn er merkelege. Ta, til dømes, denne vegen i Birmingham:



Namnet tyder "Uturvande smau". Og det ser ikkje so veldig turvande ut. Han er ein liten gang, med store bygningar på begge sider. At einkvan tykte at gangen ikkje turvtest, kan eg godt tru. Kunne det moglegvis ha skjedd at ein uheiderleg bymeistar hadde avgjort at vegen skulle byggjast, og at vegen fekk dette namnet av eit misnøgd, forfylgt folk, som hadde ingen annan måte å visa motsegna si?

Ei trist sanninga er at bak dei meste romantiske namna i England ligg ei kvardaglegs, keisam soge. I Nordvik, der eg ein gong budde, var det ei gate som heitte "Unthank Road". So flott, tenkte eg. Einkvan sa ikkje "takk" på ein høfleg nok måte, og folk vart so sinna at dei gav vegen eit slikt namn, for å minna alle om den forferdelege hendinga! Men nei, "unthank" er berre eit gamalt ord for nokon som budde ulovleg, og namnet viser til at garden som ein gong låg langs vegen var ulovleg teke i bruk.

Og det var ikkje annaleis med Needless Alley.

I William Hutton si bok, A History of Birmingham, som kom ut i 1783, fortel han om alle dei "nye" vegar som Birmingham hadde fått i dei siste åra. Ein av dei som var bygd mellom 1700 og 1731 er "Needless Alley." I kva for eit år denne vegen var bygd, og kvifor han fekk eit so merkeleg namn, seiar ikkje Hutton.

Men engelskmenn elskar å skriva bøker. I 1885 skreiv Thomas Harmann ei bok med ei heilt sjarmerande framside:



Og her fortel han at gata i opphav heitte "Needles Alley", fordi det var ein butikk der som selde knappar og nåler.

Pytt.

Dette er ein hest

Av ungar skal ein visst høyra sanninga, og om så er sant, er dyret i biletet ein hest. No ber artikkelen biletet høyrer til oss om å rauta for ungane våre, får me eit dilemma. Kjem ungen til å godta rautinga, eller er det betre med eit i-i-hi-vrinsk? Me får satsa på at det ikkje sit fulle folk og skriv i Aftenbladet, og satsa på hestevrinsk for denne gong. Så får me tenka på korleis me skal introdusera ungen til Magritte seinare.

Sentamile, kalappadamarra sentamile!

I dei siste månadene har dottera byrja å prata ofseleg på tamil. At ho gjer det, og at ho skiljar mellom norsk, tamil og engelsk, var ikkje uventa for oss, sidan eg berre talar tamil med henne medan mora hennar berre talar norsk. Men det som var heilt uventa var kor skarpt skilnaden mellom språka skulle verta i hjernen hennar. Sidan ho veit at norsk og tamil er ulike språk kan ho ikkje godta at noko kan ha det same namnet på både norsk og tamil. Fylgja er at ho talar utruleg reint tamil... og har tvinga meg til å gjera det same fordi ho ikkje gjev seg før at ho har fått eit reint tamilsk ord frå meg.

"Idhu ennadhu?" (Kva er dette?)
"Idhuva? Idhu lastebil" (Denne? Denne er ein "lastebil")
"Thamizhile ennadhu?" (Kva er det på tamil_)
"Aiyo... idhu... idhu... idhu sumaiyundhu!" (Hjelp... dette... dette... dette er eit "sumaiyundhu").

Foreldrene mine vert heilt sjarmerte når dei høyrer henne kalla ei boble for "kumizhi", eller ein kopp for "kuvalai". Det har vorte alt for vanleg å bruka europeiske lånord, som "bubble" og "mug", istaden.

Det nyaste ho gjer er å krevja at eg skulle syngja norske barnerim... på tamil. I huset vårt ljoder det no songar som "Perundhulai sillu" ("Hjulene på bussen"), "Pattinatthilai oru vidu" ("Ved veien lå et hus"), "Sinnathurai silandhi" ("Lille Petter edderkopp") og "Ila isaiyaan" ("Per Spelmann").

Gode førebilete

(Vesla løfter sykkelen i sine sterke armar og imponerer mora)

"E du ein sterking?"
"E viking."
"E du en _viking_?"
"Amma e viking. Appa e viking. Teddy e viking."

klok om bok

«Det gis ut for mange tykke bøker. Selv er jeg en mobil simultanleser som bærer mine bøker med meg slik kvinner drasset rundt på det obligatoriske strikketøyet før i verden. Forfattere som behersker formatet ”dameveske” (eller enda bedre, ”kåpelomme”) har grepet et viktig poeng.»
Ideen om multiverset i, hmm, Tidsskrift for Den norske legeforening

Som reisande i bleier og barneting kan eg bare uttrykka semje i ønsket om små, berbare bøker (kanskje dei kan læra ein ting eller to av datamaskinmakarar?). Kor ofte har eg ikkje ønska meg ei bok som passer i handflata, som eg kan smuglesa i medan vesla plukker opp pinnar eller spring etter ballar?

Ho må ikkje vera for stor, for då er eg redd eg kjem til å fortapa meg i henne medan vesla rir vekk på ein hund ho har falle for, eller noko slikt.

«Vidare enn jorda, høgare enn himmelen»

தலைவி கூற்று

நிலத்தினும் பெரிதே வானினும் உயர்ந்தன்று
நீரினும் ஆரள வின்றே சாரல்
கருங்கோற் குறிஞ்சிப் பூக்கொண்டு
பெருந்தேன் இழைக்கும் நாடனொடு நட்பே.

-தேவகுலத்தார்.


Det ho sa:

Vidare enn jorda, høgare enn himmelen,
meir løyndomsfull enn djupe vatn
er elsken eg ber for han, frå eit land
der dei pressar ut rik honning
frå svartstilka kuruntjsi-blomar
som veks tett i lia

- Thevakullatthár, Kurunthokai 3

Ei kvinnesak

I mange dagar har eg leita etter ein trådlaus telefon, utan suksess. Nei, det var ikkje fordi trådlause telefonar har vorte dei meste etterspurde julegåvene og har vorte utselde. Det var fordi Ho som herskar i huset tykte at alle telefonane som eg fann var for «mannete». Om dei ikkje var for svarte var dei for kvite eller for sylvfarga eller for runde eller for firkanta... kort sagt var alle for stygge. «Kan du'kje finna enn som e litt søde», spurde ho sorgtungt.

I dag klarte eg det. No er han kjøpt, og me ventar berre på leveringa. Det var eigentleg kjempelett. Eg goggla etter «girly cordless phone», og viste henne det fyrste treffet. Heilt perfekt, tykte ho.

Velsigna vert du, O konge Google
som redder oss menn frå mangein vande

Skumle elefantars

Aftenpoften fortel om ein gjeng elefantar som lagar kvalm på øya Majuli i Brahmaputra-elva. Men noko merkeleg har skjedd, ikkje berre på øya, men også i artikkelen.

Landsbyfolket prøver å skremme vekk elefantene med fyrverkeri og ildbål, men elefantene lar seg ikke skremme og går isteden rundt og spiser på øyas sukkerrørs

India har den største elefantbestanden i Asias, med nærmere 10.000-15.000 elefanter.

Teksten er omsett frå dansk, der me finn den eine ekstra s-en ("Asiens"), men "sukkerrørs" er uforklarleg. Kanskje s-ane er meint som teiknbilete av elefantar? Dei kan jo minna om eit elefantøyre og ein snabel.

Tiruvalluvar og håvamål

Eg ville aldri tenkt å samanlikna Tirukkural sin moralisme med Håvamål sin pragmatisme, men her er ein nordmann som har gjort det. Artikkelen var ganske interessant men omsetjinga av kural 882 var feil. Den tamilske originalen nemner ikkje smilande, hyggjelege folk, men, etter meininga mi, liknar meir på Håvamål enn omsetjinga forfattaren brukte:

Ver ikkje redd for uvenene
som står mot deg som nakne sverd
men ver varsam mot fienden som skjuler seg
som din trufaste frende

So vidt eg veit har Tirukkural aldri vorte omsette til norsk. Det finst ei svensk utgåve, men ikkje på norsk. Kanskje det er tid einkvan tok det opp?